Kurban Ne Demektir?Kurban Kesmenin Yararları

Sözlükte “yaklaşmak, Allah’a yakınlık sağlamaya vesi-le olan şey” anlamına gelen kurban, dinî bir terim ola-rak, “ibadet maksadıyla belirli bir vakitte belirli şartları taşıyan hayvanı usulünce boğazlamak, ya da bu şekilde boğazlanan hayvan” demektir. Arapça’da bu şekil-de kesilen hayvana udhiyye denilir.

İnsanlık tarihi boyunca hemen bütün dinlerde kurban uygulaması mevcut olmakla birlikte şekil ve amaç yönüyle aralarında farklılıklar bulunur. Kur’an’da Hz. Âdem’in iki oğlunun Allah’a kurban takdim ettiklerinden söz edi-lir (el-Mâide 5/27); bir başka âyette de ilâhî dinlerin hepsinde kurban hükmünün konulduğuna işaret edilir (el-Hac 22/34). Ancak Yahudilik ve Hıristiyanlık’ta kurban telakkisi bir hayli değişikliğe uğramıştır. Hıristiyan-lık’ta İsâ’nın çarmıha gerildiği ve bunun insanoğlunun aslî günahına karşı Baba’nın oğlu İsâ’yı feda etmesi olduğu inanışıyla kurban telakkisi özel bir anlam kazan-mıştır.

İslâm’da kurbanın dinî hükmüyle ilgili olarak Kur’an’da, Hz. Peygamber’in sünnetinde önemli açıklama-lar yer almış, bu çerçevede oluşan fıkıh kültüründe de konu hakkında ayrıntılı bilgi ve hükümler derlenmiştir.

Kurban gerek fert gerekse toplum açısından çeşitli yararlar taşıyan malî bir ibadettir. Kişi kurban kesmek-le Allah’ın emrine boyun eğmiş ve kulluk bilincini koru-duğunu canlı bir biçimde ortaya koymuş olur. Müminler her kurban kesiminde Hz. İbrâhim ile oğlu İsmâil’in Cenâb-ı Hakk’ın buyruğuna mutlak itaat konusunda verdik-leri başarılı sınavın hâtırasını tazelemiş ve kendileri-nin de benzeri bir itaate hazır olduğunu simgesel davra-nışla göstermiş olmaktadır.

Kurban toplumda kardeşlik, yardımlaşma ve dayanışma ruhunu canlı tutar, sosyal adaletin gerçekleşmesine kat-kıda bulunur. Özellikle et satın alma imkânı hiç bulun-mayan veya çok sınırlı olan yoksulların bulunduğu ortam-larda onun bu rolünü daha belirgin biçimde görmek müm-kündür. Zengine malını Allah’ın rızâsı, yardımlaşma ve başkalarıyla paylaşma yolunda harcama zevk ve alışkanlı-ğını verir, onu cimrilik hastalığından, dünya malına tutkunluktan kurtarır. Fakirin de varlıklı kullar aracı-lığıyla Allah’a şükretmesine, dünya nimetinin yeryüzün-deki dağılımı konusunda karamsarlık ve düşmanlıktan ken-dini kurtarmasına ve kendini toplumunun bir üyesi olarak hissetmesine vesile olur.